تنظیم از: محمد یوسفلویی
- بسیج یک نیروی نظامی نیست، بسیج یک تفکر فرهنگ و روحیه است.
- حضور مجاهدانه، مهمترین مولفه ی بسیج
- بسیج، ظرفِ رشدِ کارآمدی طلاب مدرسه
بسم الله الرحمن الرحیم
سوال:
به نظر شما حضرت امام چه ضرورتی را احساس کردند که فرمان تاسیس بسیج را به همین شکلی که سازماندهی شد صادر کردند؟
بسم الله الرحمن الرحیم.
قبل از شروع عذر خواهی خاضعانه خودم رو تقدیم می کنم به همه سروران و اعزه ای که حق بود شماره های ابتدایی نشریه به صحبت و استفاده از ایشان اختصاص یابد بالاخص از مدیریت محترم مدرسه حاج آقای رفیعی و استاد معظم و معزز حاج آقای فرحانی و معاونین محترم و اعضای محترم کادر مدرسه اما مناسبت هفته بسیج سبب شد بنده به نمایندگی از بسیج مدرسه ایجاد تصدیع کنم
درباره انقلاب اسلامی -که شاید در بسیاری از تحلیل ها تحقق آن به صورت قطعی قابل پیش بینی نبود- هدف و دغدغه اصلی و اساسی حضرت امام (ره) قیام در برابر طاغوت بود که در نتیجه منتهی شد به بیرون کردن طاغوت و تشکیل انقلاب اسلامی.
بعد از بیرون راندن طاغوت بنا شد حکومتی بر مبنای احکام اسلامی تشکیل شود. چیزی که با این طول و عرض مسبوق به سابقه نبود. دوران مشروطه هم اصلا اون حکومت مورد نظر، تحقق پیدا نکرد خب طبیعتا حکومت اسلامی ساختار و تشکیلات دارد. حضرت امام در این مقام دوکار انجام دادند اول تشکیلات موجود را اصلاح و ترمیم کرد مثلا مجلس شورای اسلامی را از اساس تغییر نداد و اصل آن که نمایندگانی از متن ملت برای تصمیم گیری و قانون گزاری باشند پابرجا بود بلکه برای نمایندگان مجلس، مولفه هایی رو برای صلاحیت گرفتن مسولیت در حکومت اسلامی مشخص کردند. از طرف دیگر شورای نگهبان را قرار دادند که مصوبات مجلس را برای ضمانت مطابقت با اسلام و قانون اساسی تضمین کند. مثلا در قوه ی قضاییه شرایط جدیدی برای قاضی لحاظ شد یا یک سری لوایحی مثل لایحه ی قصاص تصویب شد (که در آن زمان جبهه ی ملی بیانیه داد و مردم را دعوت کرد به تظاهرات علیه لایحه قصاص و آن را غیر انسانی خواند حضرت امام نیز علیه آن ها موضع گرفت و گفت اگر نظرتان همین باشد همه ی شما مرتد هستید و باید اعدام شوید) غیر از این موارد ترمیمی، حضرت امام بخش هایی را که در تشکیلات حکومتی نبود به حسب نیاز ، تاسیس کردند. یکی از اون مجموعه ها و نهاد هایی که تاسیس شد و در تشکیلات حکومتیِ قبل از انقلاب نبود همین مجموعه ی بسیج است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته ی انقلاب کمیته ی امام بنیاد مستضعفان و جانبازان و جهاد سازندگی از این قبیل تشکیلات بودند.
زمان تشکیل بسیج از نظر تحلیلی چه مقطعی از تاریخ ایران بود؟
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که چهار ماه بعد از پیروزی انقلاب در اردیبهشت سال 58 تاسیس شد بنا شد نیرویی باشد که آموزش های ویژه ببیند برای پاسداری از انقلاب اسلامی. همان اسمی که برای او گذاشته اند. همان موقع ها هم مطرح بود که سپاه 90 درصد فرهنگی-سیاسی و 10 درصد نظامی باشد چون اساس انقلاب ما یک انقلاب فکری - فرهنگی و مکتبی بود.
5 آذر سال 58 یعنی چند روز بعد از تسخیر لانه ی جاسوسی و استعفای دولت موقت و التهابهای پس از آن که آمریکایی بر ما وارد کردند عده ایی از پاسدارها خدمت امام می آیند در قم. امام آنجا نطقی داشتند -که من آن را در آرشیو صحافی شده روزنامه ی کیهان پیدا کردم چون در صحیفه ی امام این سخنرانی نیست – شرایط تاریخی آن موقع را لحاظ کنید که انقلاب نوپای ما از همه طرف تحت فشار قرار بود و امام دریا دل و کاملا مستحکم به آن ها می گویند: "مملکتی که بیست میلیون جوان دارد باید بیست میلیون تفنگدار داشته باشد"همین بیان ایشان منشا تشکیل بسیج می شود. یعنی بچه های سپاه که قرار بود پاسداری کنند از انقلاب جمع قلیلی بودند نسبت به جمعیت کثیر ملت ایران، حضرت امام این خط را بهشان داد که ای پاسداران انقلاب اسلامی –که با توجه به معنای لغویش قرار است پاسدار انقلاب باشید- اگر می خواهید از انقلاب اسلامی پاسداری کنید تفکر مکتبی انقلاب را در دل مردم ببرید و مردم هم در هر لباس و صنف و قوم و قشری و با هر جنسیت و در هر سطح سنی اگر تعلق خاطر به انقلاب دارند و آن را اصل می دانند و چیزهای دیگر را فرع بر آن در این صورت از انقلاب پاسداری خواهد کرد. امام با این نگاه بسیج را تاسیس کرد. ما چون انقلابمان مکتبی است اساسی ترین شعار آن "نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی" است ، به اشتباه بعضی فکر میکنند این شعار ما در سیاست خارجی است این شعار ما در اصل جهان بینی است. نزاع ما با شرق و غرب در اصل تفکر است که در تمام جزئیات این نزاع ادامه پیدا می کند سیاست خارجی یکی از آنهاست لذا این تعبیر بسیار صحیح است که انقلاب با اسلام دو روی یک سکه اند. انقلاب و تفکر انقلابی یک تقریر در کنار تقریرهای دیگر از اسلام نیست بلکه تقریر صحیحِ اسلام است. حضرت امام احیا کننده ی این معنای صحیح اسلام است، تقریرهای دیگر از اسلام انحرافی و التقاطی است. کسی اشکال نکند که فقهای دیگر ممکن است قائل به نظرات خاص حضرت امام نباشند چرا که نزاع بر سر حکومت و سیاست داشتن اسلام است. بر سر بعد اجتماعی به معنای وسیع کلمه است اسلام حیات دارد زمان شناسی دارد دشمن شناسی دارد. اسلام عدالت دارد و ظلم ستیز است نزاع ما بر سر اینگونه موارد است لذا قاطبه ی علما حامی حضرت امام بودند گرچه اون تشخیص و شجاعت و شهامت حضرت امام منحصر به فرد بود مرحوم میرزا هاشم آملی پدر همین لاریجانی ها که کنار مزار شهید مطهری دفن شده است می گفت: ما الکی میگفتیم که داریم انقلاب میکنیم در واقع امام بود که انقلاب را راهبری میکرد ما همه مون دنباله روی امام بودیم. این تفکر که-به تعبیر شهید مطهری(ره)- اسلام آخرت را در متن دنیا و دنیا را در متن آخرت قرار داده است، این تفکر که-به تعبیر حضرت امام(ره) اسلام جامع است و همه بعدی است و برای همه شئون برنامه دارد حرف اصلی انقلاب است شما می توانید فرمایشات حضرت آقا در سازمان ملل را بخوانید، ببینید ایشان با چه مطلعی شروع کردند؟ چگونه انقلاب را معرفی می کنند؟ جهان بینی و انسان شناسی اصیل انقلاب را بیان می کنند حضرت امام با این نگاه بسیج را تشکیل دادند آنهایی که فهم صحیح عقلایی دارند تشخیص میدهند که وقتی امام فرمود: مملکتی که بیست میلیون جوان دارد باید بیست میلیون تفنگدار داشته باشد منظورش تکیه به بعد نظامی نیست منظورش آن بُعد حراستی و حمایتی از انقلاب است و تفنگداری نماد حراست است این از فحوای کلام ایشان مشخص است.
با این نگاه تفکر بسیج منعقد شد و سپاه مامور و متولی تشکیل بسیج شد و مردم بودند که پیوستند و در اصناف و اقشار مختلف مجموعه های بسیج را تشکیل دادند. این اتفاق حدودا ده ماه بعد از شکل گیری انقلاب و ده ما قبل از جنگ تحمیلی بود. تا بسیج ساختار مستحکمی پیدا کند جنگ آغاز شد. به تعبیری می شه گفت اولین کارکرد برجسته بسیج که در ذهن تاریخ به صورت ویژه باقی مانده کارکرد بسیج در دوران دفاع مقدس است آن موقع انقلاب نیاز به حضور نظامی داشت، بسیج در همه ی اقشار و همه ی اصناف و همه ی قومیت ها و بین توده ی ملت هر آنچه داشت در طبق اخلاص گذاشت و تقدیم انقلاب کرد و سردمداران جریان جنگ چه سپاه چه ارتش چه مسئولین سیاسی کشور اذعان کردند که اگر بسیج نبود ما در دفاع مقدس به مشکل برمی خوردیم. یعنی آن اخلاص، آن طهارت، آن بی شیله پیله گی، آن با امکانات کم ساختن آن توکل و توسل و آن اعتقاد اصیل به انقلاب توانست در جنگ به خدمت ما بیاید. درست است که در این نیروها آموزش های عمیق نظامی نبود اما ما تجربه کردیم که عملیات های دفاع مقدس را همین روحیه پیروز کرد. همین خصلت ها جلب توجه عنایت خدا و اولیا خدا کرد و معنویت را در جبهه ها برد و همه را در تحلیل جبهه ها حیرت زده کرد. البته داخل پرانتز بگویم که این طور نبود که بسیجی ها کار نظامی بلد نبودند اما طبیعی بود کسی که یک عمر در فضای نظامی آموزش دیده از کسی که تازه وارد فضای جنگ شده است جلوتر باشد ولی آن ها هم جنگ می کردند اما با این مولفه ها. قائل به نظام اسباب و مسببات بودند ولی به همه ی آن نه فقط به اسباب عالم ماده. بنی صدر وقتی خرمشهر به تصرف عراقی ها درآمد، گفت: بگذارید زمین بدهیم و زمان رو بگیریم. حضرت آقا ان زمان می فرمودند: هم زمین رو داشتی میدادی هم زمان رو. امام دستور می داد برید آزاد کنید بسیجی تحلیل نمی کرد از نوع تحلیل های کج و معوج و ناقص و غلط. می گفت امام گفته، باید آزاد کنیم همت میکرد و توکل و به نتیجه می رسید.
یکی از شهدا که سال 64 شهید شده بود نفر اول کنکور پزشکی بود. وصیت نامه اش چند بند دارد که علاوه بر یک سری تذکرات پیرامون نماز و روزه در بخش سیاسی-الهی وصیتنامه نوشته بود: "فقط نگذارید حرف امام به زمین بماند، همین" یعنی من با این مرتبه از نخبگی به لحاظ ملاحظات عالم ماده و دار دنیا به این بلوغ در اندیشه رسیدم که اگر همین یک مؤلفه رو اجرا کنید بیمه خواهید شد. شهید دیگری در وصیت نامه اش آورده : "مادر پیری دارم، یک زن و سه تا بچه قد و نیم قد، از دار دنیا چیزی ندارم جز یک پیام، قیامت یقه تان را می گیرم اگر ولی فقیه را تنها بگذارید" تبلور روحیه ی بسیجی در این موارد بود در طلبه هایی که محاسبه نکردند که من در حوزه بمانم تا مرجع تقلید شوم و آینده حوزه را تامین کنم. حضرت امام در منشور روحانیت عباراتی دارند من چند بند آن را برایتان می خوانم. امام در عین اینکه در این پیام خطابشان به روحانیتی است که در قید حیاتند ولی پیامش را با سلام به شهدا خصوصا شهدای حوزه آغاز می کند. منشور روحانیت که از وصیت نامه امام به یک معنا مهم تر است و عصاره تفکر حضرت امام نسبت به انقلاب آن بیان شده، مطلعش در ارتباط با شهدای حوزه هاست. در ادامه امام در اوصاف شهدای حوزه می گوید سلام بر آن طلبه پایه 4، 5و... که در التهاب و نیاز جامعه اسلامی تشخیص داد امروز انقلاب به حضور فیزیکیِ و نظامی در جبهه نیاز دارد و اگر تبلیغِ باید برود جبهه ها به تبلیغ او نیاز دارد. امام میگوید: «سلام بر آنان که تا کشف حقیقت تفقه -تفقه بازی با الفاظ و اصطلاحات نیست، تفقه تحول درون است، فهم عمیق درونی است مگر می شود کسی از اسلام دم بزند و پای اسلام نایستد؟ لذا شهادت طلب، کسی است که اعتقادش به اسلام کامل و یقینی است به همین خاطر ابایی ندارد به لحاظ مادی عزیز ترین چیزهایش را تقدیم کند. چون آخرت را می شناسد و به آن باور دارد. لذا گفت: "کشف حقیقت تفقه"- به پیش تاختند و برای قوم و ملت خود، (خداوند فرمود لیتفقهوا فی الدین و لینذرو قومهم) منذران صادقی شدند -نه این که بگوید ولی خودش عمل نکند. این صداقت نیست. بهترین ضمانت برای صداقت در قول یک فرد عمل اوست. لذا امام می فرماید: منذران صادقی شدند که در توضیح این صداقت می فرماید:-که بند بند حدیث صداقتشان را قطرات خون و قطعات پاره پاره بدنشان گواهی کرده است. »
آیا بسیج با این اندیشه و روحیه در تاریخ اسلام نمونه های مشابهی داشته است یا ابداع امام (رحمه الله علیه) است؟
امام فرمود بسیج چیزی نیست که ما آن را ایجاد کرده باشیم بلکه در این قالب جدید ما به آن انسجام بخشیدیم. حضرت امام مثال می زنند به کسانی که در صدر اسلام در رکاب رسول خدا بودند صادقانه در خدمت اهداف ایشان بودند آن ها بسیجی بودند و یا بنی اسرائیل قبل از انحرافشان بسیجی بودند امام با این نگاه این انسجام رو بخشید و همین خط رو ادامه داد و عالی ترین عباراتش رو در ارتباط با بسیج چند ماه قبل از فوتش بیان کرد. دوم آذر 67 در پیامی فرمود: بسیج شجره طیبه است، بسیج لشکر مخلص خداست و ... بعد در جای دیگر می گوید از خدا می خواهم مرا با بسیجیانم محشور کند. در این جا چون جنگ هم تمام شده امام می خواهد یک تذکری بدهد و آن این است که: بسیج یک تفکر و فرهنگ و روحیه است. یک جریان و گفتمان حاکم است و منحصر در مسائل نظامی نیست و اگر فعالیت زمان جنگ باعث شده در بعد نظامی بروز پیدا کرده توجه کنید که در جنبه نظامی منحصر نیست در آن پیام امام میفرماید امروز ضروری ترین تشکل ها، بسیج طلبه ودانشجو است. این عمق نگاه استراتژیک حضرت امام را مشخص می کند. امام آنجا می فرمایند که: شما باید آماده باشید حکومت بزرگ و جهانیِ اسلامی تشکیل بدهید ببینید افق پیش روی امام که آن موقع که آن موقع آن را مشخص می کند این است.
باتوجه به نکاتی که شما فرمودید خیلی ها فکر می کنند، بسیج به خاطر پیشینه نظامی که داشته اساسا یک تشکل نظامی است و پس از جنگ کارکرد خود را از دست داده و دیگر برنامه ای برای ادامه ی فعالیت های خود ندارد که با این توضیحات شما، فهمیدیم که این تحلیل غلطی است.
این طرز تفکر خیلی ساده اندیشی است. اگر وقت بود من مستندات بیشتری را ارائه می کردم که غرض موسسِ بسیج این نبوده است. وقتی ایشان در پیام آخر خود به بسیج لیدر و رهبر بسیج را حوزه های علمیه و درادامه آن دانشگاه معرفی می کند واضح است که بسیج در کارکرد نظامی منحصر نیست. آن بیست میلیون تفنگدار امروز رهبرشان که به آن ها خط فکری می دهد و آن ها را تغذیه فکری می کند حوزه و دانشگاه است. اعتقاد شخصی من این است که بعضی از متون به جا مانده از حضرت امام و یا مقام معظم رهبری نیاز به تدریس دارد دقیقا همانند کتب شهید مطهری.
پس از امام در زمان ولایت مقام معظم رهبری، این خط فکری چگونه ادامه پیدا کرد؟
پس از حضرت امام هم مقام معظم رهبری – که اندیشه های امام را هم به خوبی فهم کردند و هم بهترین و امین ترین شارح برای عمق مبانی ایشان هستند- آن ملاکی که را امام مطرح کردند به نحو دقیق و کامل پی گرفتند و توسعه و تقویت همه جانبه بسیج را در تمام اقشار و اصناف با لحاظ اقتضائات زمان کردند. مثلا در دوران سازندگی وقتی مسولین با مردم و اصول اصلی انقلاب زاویه پیدا کردند، علیه اشرافیگری موضع گرفتند و در ضمن تحلیل واقعه عاشورا مشکلات جاری کشور را نقد کرده و فرمودند: آیا این درست است که در جامعه اسلامی امروز در ادارات و نهاد ها کسانی که چیزی نمی خواهند جز این که میدانی باشد برای این که به اسلام خدمت کنند کنار بگذاریم و کسی را بیاوریم به اسم متخصص حالا برفرض چندتا دکترا هم داشته باشد اما دلش پاک نیست طهارت ندارد تعلق به این انقلاب ندارد به خاطر این انقلاب حاضر نیست ساعت خوابش را بالا و پایین کند مسواک شبش را تعطیل کند تفریح خانواده اش را قیچی کند؛ آقا می فرمایند: اگر در دوران رسول خدا تا به مذبح رفتن عزیزترین فرزند خدا 50 سال زمان طول می کشد این زمان در دوران ما کوتاه تر خواهد شد! و فضیلت های ما و صاحبان فضائل ما زودتر به مذبح خواهند رفت. این جاست که حضرت آقا می فرمایند: بسیجی باید در وسط میدان باشد تا فضیلت های اصلی انقلاب زنده بماند. این همان تفکری است که می گوید مردمی که انقلاب کردند باید پای این انقلاب بایستند تا سرنوشت غدیر تکرار نشود، در آنجا بیعت کردند اما به بیعت ملتزم نشدند و در جریان سقیفه با دیگری بیعت کردند حضرت امیر (سلام الله علیه) فرمود چرا با دیگری بیعت کردید؟ گفتند: آن ها برای بیعت گرفتن زودتر آمدند. اگر شما هم زودتر می آمدید با شما بیعت میکردیم! در اینجا حضرت زهرا (سلام الله علیها) کلامی فرمود که جا دارد با آب طلا نوشته شود: "مثل الامام مثل الکعبه تُوتی و لاتَاتی"لذا شهدا وقتی دیدند جبهه نیرو نیاز دارد اما یک عده حضور پیدا نمی کنند در اظهارات و تریبون ها و وصیت نامه هاشان شعار ولایت مداری را مطرح کردند. اگر این تفکر نباشد، راس هِرم حفظ نمی شود چرا که از او تبعیت نمی شود. و دوباره بیعت ها شکسته می شود. این همان دغدغه ی تفکر بسیجی و روحیه بسیجی است.
چند تعبیر از حضر ت آقا در این باره می خوانم ، از تعابیری که چندین بار در مورد بسیج فرمودند یکبار در سال 74 و بار دیگر در سال 84 :" بسیج حقیقتی شبیه افسانه هاست" این تعبیر را در کجا به کار می برند؟ جایی که حقیقتی وجود خارجی دارد و اتفاق اقتاده اما وقتی با چرتکه ی ذهن و استدلال حساب می کنیم با خود می گوییم مگر می شود؟ روی چه استدلالی آن رزمنده و غواص عملیات والفجر 8 در بستر مواج و پر طلاطم اروند قبل از شروع عملیات برادرش ترکشی می خورد و برای لو نرفتن عملیاتی که برای تحقق اهداف انقلاب است، سر برادرش را زیر آب می کند و او را خفه می کند. کدام فکر و مکتبی می تواند این را باور کند در حالی که حقیقت است و واقع شده ، این ها را باید در افسانه ها بنویسند ، این است نقش ایمان در عصر مدرنیته. گاهی که خودمان را زیاد در ابحاث تئوریک گم می کنیم باید متنبه باشیم که این ها الگوی عملی اند گاهی به ما می گویند چرا اردوی راهیان نور می برید ، برای این است که عینی تر بفهمیم، بدانیم هست، شهید گمنام می آوریم تا درک کنیم این چند استخوان که روی دوش ماست مثل ما بوده اما چه فکری او را برده و به سعادت رسانده.
تعبیر دیگری دارند : "بسیج نماد حضور ملی و مقاومت ملی و آگاهی یک ملت است آن هم آگاهی همراه با تحرک همراه با معنویت و همراه با اخلاص". دقت کنید به تعابیر. نغض گویی شده. مقاومت ملی و آگاهی یک ملت مجتمعا نه تک تک افراد. این جاست که نقش خواص در آگاهی بخشی ملت مهم می شود ، من هیچ راهپیمایی ای مانند روز 9 دی در تمام طول عمرم ندیدم. اگر ملت آگاه شد کسی نمی تواند جلویش را بگیرد، الان کسی می تواند جلوی مردم را بگیرد که برای امام حسین (ع) پول خرج نکنید؟ آیا مردم می گویند تحریم و گرانی است امسال پول خرج نمی کنیم؟ این عمق تفکر استراتژیک اسلام است که تفکر انقلاب را بواسطه بسیج در بین ملت برده است. یا در جای دیگری آقا می فرمایند: "بسیج یعنی حرکت عظیم ملت ایران همراه با آگاهی" این چیز هایی که جمعش برای خیلی ها مشکل است آقا می فرماید بسیج این ها را با هم جمع کرده، یعنی هم شور هم شعور، "احساس آمیخته ی با عقلانیت حرکت و عمل آمیخته با مینای فکری، عمل گرایی همراه با آرمانگرایی و دیدن افق های دور دست. این ها مجموعه ایی است که ذهنیت و هویت بسیج را تشکیل می دهد، به همین جهت است که از اوایل انقلاب تا امروز بسیج خار چشم منافقین است" معلوم است که این خط از همان اول بوده، این اجمالی در این بحث سوالات دیگرتان را هم بپرسید تا توقف در این بخش نکنیم.
- طبق این توضیحات شما در مکاتب دیگری غیر از تشیع اصلا نمی شود بسیج را شکل داد؟
خیر با مختصات خاص بسیج نمی شود، اما این که یک توده ای یک عده ای پای یک ایده و فکر بایستند ممکن است. الان سلفی ها چه بلایی سر اسلام می آورند؟ سلفی ها جزء ناصبی های خیلی متعصب اند. صهیونیزم ها هم همینطورند مخصوصا این رادیکال هایشان یعنی اگر منظور پا به رکاب بودن برای یک فکر و مکتب است الگوی هایی دارد حالا با شدت و ضعفش کار ندارم اما اگر منظور مختصات خاصی است که از آن صحبت کردیم بله مختص ماست.
- پس ممکن است در مکاتب دیگر هم بسیجی تربیت شود؟
این مختصاتی که از آقا گفتم برای بسیج،که در آن عقلانیت هست معنویت هست بصیرت و تشخیص هست حرکت و اقدام هست این از مختصات تفکر شیعی است، اما اگر کلیت این که یک تفکری یک مکتبی دنباله روان پا به رکابی داشته باشد ولو در زمان موقتی بله , همانطور که هیتلر هم داشت الان تا حدودی صهیونیست ها و همچنین سلفی ها هم این گونه اند، فلسطینی ها و حماس (که شیعه نیستند)، مردم سوریه که پای دولت خود ایستاده اند و ... .
- پس تفاوت بسیج با این ها در چیست؟
تفاوت در مولفه هاست. اگر بخواهیم عمیق تر جریانات جهان را تحلیل بکنیم این است که چون مولفه های ما مولفه های اکملی است هم در بعد عقلانی هم در بعد معنوی و درونی هم در تشخیص و بصیرت هم تحرک و پویایی و... به مرور زمان تفکر بسیح است که بر تمام تفکرات غالب خواهد شد.
- یعنی باقی تفکرات از بین می روند؟
- یا از بین می رود و یا به اقیانوس پر عمق تفکر بسیجی می پیوندد لذا آقا فرموند که مقاومت در فلسطین و لبنان از بسیج ما الگو گرفته اند مثلا حزب الله لبنان را چه کسی راه انداخت؟ شهید چمران
- شهید چمران این تفکر را از امام گرفته بود؟ یا نه خودش در اسلام مطالعه کرده بود؟
- من در زندگی ایشان مطالعه نکرده ام اما قاعتا باید از تفکرات امام برده باشد چون تاریخ سیاسی آن برهه را که تحلیل می کنیم هر کسی با افکار امام به عنوان محور و کانون این تفکر آشنا می بود این جور افکار به او منتقل می شد
- یعنی در بین فقهای شیعه بازهم ما فقط امام را می بینمیم که چنین تفکری داشتند ؟
- قبلا گفتم که اسلام و انقلاب دو روی یک سکه اند یعنی اگر این حرف به این معناست که امام حرفش شاذ است، خیر شاذ نیست. بلکه امام علاوه بر مبنای عمیق اسلامی قدرت تشخیص بالا و شهامت اقدام داشت.
- چرا باقی فقها این گونه نبودند؟
- بعضی از بزرگان ما بودند، که نظریات بلندی در باب حکومت و ولایت داشتند اما تحلیل شان به حد تحلیل امام نمی رسید مثلا تجربه تلخ جریان مشروطه باعث شده بود به نتیجه نهایی اقدامات سیاسی-انقلابی خوش بین نباشند
آیت الله جوادی آملی میگفتند استادی داشیتم،که خیلی به گردن ماحق داشت، اما در بهبوهه انقلاب در 22 بهمن رژیم حکومت نظامی اعلام کرد، امام فرمود: بریزید در خیابان ها، من رفتم خدمت استادمان در منزلشان دیدم کتاب التقیه بِحار الانوار را باز کرده بودند تا ببینند آیا موضع تقیه هست یا نه؟ بصیرت به خاطر این است که محمد حنفیفه به امام حسین تحلیل ندهد که به کربلا نرو و اگر هم می روی با زن و بچه نرو، بلکه بصیرت برای همراهی امام است و یا مثل سلیمان بین صرد خزایی در کوفه توقف کند و تا چند فرسخی کوفه (کربلا) نرود و چند ماه بعد پشیمان شود، بلکه نتیجه ی بصیرت همراهی با امام عصر است.
- چینن تفکری از بین فقها منحصر در امام است؟
- با این مختصات فقط در امام بود اما از این حرف استفاده نشود که مبنای امام غیر مشهور یا ضعیف است، چون بعضا برخی این حرف را طور دیگری می خواهند بفهمند که خلاف مبانی اسلامی و خلاف انصاف است
- یعنی اگر کسی که اسلام شناس باشد به این تفکر می رسد؟
- نوع فقها معتقدند در زمان غیبت امام زمان، تشکیل حکومت لازم و واجب است و در راس حکومت نیز باید یک فقیه بنشیند این مبنای فقها تمام کننده خیلی چیز ها ست .
- در یک جمله اگر بخواهید مهمتری ویژگی بسیجی را بیان کنید چه می فرمایید؟
- مهم ترین مولفه آن در صحنه بودن است. حضوری مجاهدانه
- عقلانیت و معنویت چطور؟
- به عبارت دیگر همین در صحنه بودن اگر بخواهد به عدم حضور تبدیل نشود و همیشه حضور باشد، تمام این مولفه ها را نیاز دارد لذا شما بینید تفکر هیتلر ألان مرده است و تفکر امام روز به روز زنده تر می شود یعنی آن حیات تفکر و ادامه ی مسیر احتیاج به مولفه هایی مثل بصیرت و عقلانیت و معنویت و تحدک دارد.
- یعنی باید جامع این مولفه ها باشد
- بله لذا اگر بخواهیم در یک قید بگوییم حضور مجاهدانه و در صحنه بودن بهترین خصوصیت بسیج است
- با توضیحاتی که فرمودید مشخص شد بسیج مسئولیتش حراست از انقلاب است و در دوره ایی لازمه ی حراست حضور فیزیکی او بوده است و این نوع فعالیت بسیج به شرایط زمان و نیاز انقلاب بستگی دارد، سوال بعدی من در این باره است که امروز باید فعالیت های بسیج چگونه باشد؟
- ببینید انقلاب به تمامی مولفه ها و ابعاد چه مادی و چه معنوی برای ادار ه ی حکومت نیاز دارد. از پایین ترین سطوح مشاغل در حکومت اسلامی باید بدون هیچ خلأیی اداره شود تا کلان ترین امور کشور. ورود بسیج در اولویت های خاص است علاوه بر این که دستور کار همیشه بسیج روشن نگه داشتن فروغ این تفکر و مکتب انقلابی در بین تمام اقشار است. لذا ما بیش از 20 قشر بسیج داریم. پزشک، مهندس، کارمند، کارگر، بازاری، محلات، دانشجو، دانش آموز و طلبه و... . جدای از این ها انقلاب در برهه های مختلف اولویت ها و سیاست های مختلف پیدا می کند بسیج در اون برهه های خاص نیز نقش خاص خود را ایفا می کند. مثلا در دوران دفاع مقدس اصلی ترین نیاز کشور جنگ بود و بعد از آن ساخت و ساز کشور بعد از آن حراست های عقیدتی- فکری بود آیت الله مصباح به عنوان یک روحانی بسیحیِ طراز اول شهر به شهرراه افتاند و به دفاع از حریم انقلاب و اسلام پرداختند. نگفتند من عالم درجه یک هستم و از شاگردان امام و علامه طباطبایی ام و یا عضو خبرگان هستم و یا ... تنها با همین روحیه ی بسیجی در صحنه حاضر شدند.
لذا حضرت آقا فرمودند بسیجی یعنی علی (علیه السلام) که تمام وجودش وقف اسلام بود.
- با توجه به شرایط فعلی چه کاری در دستور فعالیت بسیج قرار گرفته؟
چیزی که الان مجموعه نظام به آن رسیده و بسیج آن را در دستور کار خودش قرار داده و سپاه نیز به عنوان برادر بزرگتر بسیج مدنظر دارد، تزریق رویکرد فرهنگی به بسیج و تربیت نیروی انسانی با توجه به مبانی نیازهای انقلاب در سطح و توده ی ملت است. چیزی که در قالب طرح شجره ی طبیه صالحین درصدد انجام آن هستند و تمام پایگاه ها در تمام اقشار تحت این قالب، شکل گرفته اند و تغییر یافته اند. از جمله نیازهایی که نبودش برایمان مشکل ایجاد کرده در طول تاریخ انقلاب همین تربیت نیرو با بنیه و تفکر اصیل انقلابی است و این با سخنرانی و بحث های کلی حاصل نمی شود. گزارشی می خواندم که مرداد امسال مرز اعضای سازماندهی شده بسیج – نه صرفا کسانی که این روحیه را دارند بلکه اعضای تحت سازماندهی- از مرز 20 میلیون نفر گذشت. یعنی 20 میلیون مخاطب اگر تحت تربیت آموزه های اصیل انقلاب قرار گیرند آثار فوق العاده ایی خواهد داشت. الان یک احساس نیاز و اولویت ویژه ای برای آن دیده شده است این امر دغدغه و اولویت اول مسئولین مربوطه است. نتیجه این طرح به عبارتی اول خودسازی همه جانبه است برای نیروهای بسیج که به کادر سازی برای انقلاب و اهداف و نیازهای آن می انجامد
- در همین فضای کادر سازی، وظیفه ی بسج طلاب چیست؟
- اجازه بدهید ابتدا وظیفه ی کلی بسیح طلاب و روحانیون را بگویم، بعد این دو را به هم ملحق کنیم.
- اما م بسیج را تشکیل داد تا ضامن بقای انقلاب باشد و حوزه علمیه به تعبیر آقا موتورمحرکه انقلاب است. در واقع کانون مرکزی انقلاب ما حوزه علمیه است، این نه به خاطر این است که رهبران انقلاب حوزوی هستند بلکه به خاطر این است که انقلاب بر مدار تفکرات اسلامی اداره می شود و مرکز استخراج تفکر اسلامی حوزه علمیه است و لاغیر. وقتی جایگاه حوزه و مکانت آن اینچنین است که موطن ایده و تفکر و مبنای اصلی انقلاب است از طرف دیگر بسیج هم وظیفه اش حفظ و رفع نیاز های انقلاب است، پس اگر دقت کنید نقش و ارتباط این دو مشخص می شود. اگر در حوزه روحیه ی بسیجی نباشد کمیت انقلاب لنگ است. اگر موتو محرکه و پشتیبان انقلاب حوزه است، روحیه بسیحی باید در حوزه ها موج بزند یعنی باید حوزه نیازهای انقلاب را رصد کند و به دنبال تامین آن باشد باید زمان شناسی داشته باشد دشمن شناسی داشته باشد. تبعیت از ولی فقیه داشته باشد و شبانه روز کار کند.
- مگر نیاز های انقلاب جدا از نیاز های اسلام است، آیا همان فعالیت هایی که علمای پیش از انقلاب انجام می دادند کافی نبود؟
- گذر زمان و تغییر و تدریج نیازها را تغییر میدهد. چرا می گویند مسائل مستحدثه؟ سوال شما شبیه این است که بگوییم چرا علما اجوبه الاستفتائات داده اند ؟ همان رساله ها که بود کافی بود . می گوییم گذر زمان نیاز های جدید به وجود می آورد مثلا شکلی که در فقه قبل از حکومت اسلامی برای نیازها طراحی شده اساسا فردی است! این ها در تعبیرات حضرت آقا هم هست آقا می فرمایند: فقه ما فقه بسیار مستحکمی است اما برای زندگی فردی اسلامی نه اداره ی اجتماع اسلامی.
- یعنی اسلام نظریاتی در این باب دارد که استخراج نشده ؟
بله استخراج نشده. بخش قابل توجهی از فروعات فقهی ما هنوز استنباط نشده است. ما در علوم تربیتی اعم از روانشناسی و جامعه شناسی و ... در اقتصاد در علوم سیاسی در فرهنگ ارتباطات و ... فروع فقهی فراوانی داریم. همه ی این ها بالاخره ضابطه و باید و نباید است همان طور که در اصول فقه می خوانیم: «ما من فعلٍ او ترک الا و له حکم من الاحکام الخمسه التکلیفیه»
پس جدای این که انقلاب به حوره نیاز همیشگی دارد گاهی نیاز های خاص نیز پیدا می کند مثلا ما از ابتدای انقلاب نیاز به تولید علم در علوم انسانی داشتیم اما الان نیاز بسیار شدیدتر شده و آسیب های جدی به جوانان و متن زندگی مردم وارد شده است. مثلا مردم نسبت به علوم تربیتی اسلام اطلاع چندانی ندارند. پدر و مادر چگونه باید فرزند خود را از دیدگاه اسلام تربیت کنند؟ نظام تربیتی اسلام برای خانواده و جامعه چیست؟ قانونی برای اینها در دسترس عموم نیست.این تکان دهنده است مثل این است که کسی بدون شناخت احکام صلاه نماز بخواند. اینجا است که علت تاکیدات فراوان مقام معظم رهبری نسبت به کرسی آزاد اندیشی و تولید علم معلوم میشود، کرسی آزاد اندیشی مقدمه ی تولید علم است که باید در مجامع علمی موج بزند تا به مرز تولید علم برسیم، تولید علم در مسائل مورد نیاز و مبتلا به مثل سبک زندگی که یک شاخه از علوم تربیتی است و یا اقتصاد مقاومتی پس وظایف حوزه بسیار خطیر و مهم است .
- پس اولویت امروز هم که فرمودید تولید علم در علوم انسانی است مثل سبک زندگی یا اقتصاد مقاومتی؟
- بله و این دو از نیاز های اورژانسی جامعه ماست
- وظایف کلی حوزه را شناختیم اما اگر یک طلبه بسیجی بخواهد نیاز های انقلاب را تامین کند به طور مشخص باید چه کار کند ؟
- مقام معظم رهبری فرموده اند اگر طلبه ای چهار مولفه اصلی را داشته باشد او کسی است که می تواند در مسیر تحقق نیازهای انقلاب قدم بردارد، آن چهار مولفه عبارت اند از علم، تقوا، بصیرت و کارآمدی. اگر طلبه ا ی بصیرت داشته باشد می تواند نیاز انقلاب را تشخیص دهد. علم هم که مبنای کار ما را مشخص می کند و تهذیب نیز او را پای کار انقلاب نگه می دارد و از لغزش حفظ می کند و کارآمدی مجموعه ای از مهارت ها و قدرت تدبیر تکالیف و وظایف مختلف و متکثر اجتماعی و ... را می آموزد و قدرت فهم امور اجتماعی را به فرد می دهد
- مثلا گاهی به خاطر نبودن کار آمدی اجتهادِ خالصِ صرف مشکلی را حل نمی کند، چرا که وقتی که قدرت فهم امور اجرایی را نداریم چطور می خواهیم برای اجرائیات استنباط کنیم؟ حتی اگر نشسته باشیم در شورای نگهبان به عنوان یک کار فقهی صرف و بخواهیم بفهمیم این قانون خوب است یا نه ، باید اجتماعات را بشناسیم و توان مطابقت داشته باشیم و این با کار علمی صرف به دست نمی آید.
- برنامه هایی که اخیرا ترتیب داده شده در بسیح مانند شجره طیبه ی صالحین و دیگر برنامه ها چقدر با این وظایفی که بسیج دارد مطابقت دارد؟ مثلا الآن حس کردیم انقلاب نیاز دارد به کادر سازی و برنامه ای برای آن طراحی کرده ایم آیا این برنامه جوابگوی این نیاز ما هست؟ یعنی اگر این برنامه به طور کامل اجرا شود کادر سازی هم انجام خواهد شد؟
- اگر نیروهای توانمندی از بدنه ی حوزه ی علمیه پشتیبان این کار باشند ساختار بگونه ایست که ان شاء الله به تدریج به نتایج خوبی نائل شود
- به خاطر شکل کار هم قطعا سیر طولانی خواهد داشت ؟ درست است ؟
- کار سیر تدریجی خود را خواهد داشت اما مستلزم این است که حوزویان خبره عالم بصیر متقی و کارآمد در راس کار باشند اگر این باشد، کار در مسیر خودش قرار گرفته و اگر نه طبیعتا نباید امیدی داشت به نتیجه ی کار؛ به هر حال همه ی فلش ها به سمت حوزه ی علمیه است .
- قسمت دوم سوال من این است که پذیرفتیم که این طرح به درستی برنامه ریزی شده ولی در اجرا چطور پیش رفته؟
- در اجرا فعلا مراحل ابتدایی را طی می کند در حال حاضر فعلا سرمربیان رده یک و اساتید، در حال آموزش دیدن هستند چون تشکیلات عریض و طویلی است، هنوز مراحل ابتدایی آن شکل گرفته و ارزیابی برای سطحی که مد نظر شماست هنوز زود است .
- برای طلبه ها در همین برنامه ی جدید چه فعالیت هایی پیش بینی شده ؟
- فعالیت هایی انجام شده که طلاب نیاز های این حلقه ها و... را تامین کنند مثلا در تیپ امام صادق (ع) حلقه های علمی پژوهشی در حال شکل گیری است که طلاب آموزش ببینند هر تغییر ی که در خارج از بسیج طلاب انجام شده در بسیج طلاب هم با توجه به اقتضائات آن در حال انجام است جهت برنامه ها به این سمت است که طلاب را در سطوح مختلف برای مربیگری آماده کنند.
- در راستای وظایف کلی بسیج به مدرسه خودمان می رسیم ، مدرسه ما در این راستا چه کارهایی انجام داده اند؟ مثلا برای ایجاد روحیه ی بسیجی و...
- اگر پایگاه های بسیج قرار است در نگاه آرمانی برای نظام کادر سازی کنند تمام مدرسه ی ما و نه فقط پایگاه بسیج آن ، یک پایگاه بسیج بزرگ و موفق است.
- در مقایسه با پایگاه های دیگر؟
- خیر فاصله از پایگاه های دیگر زیاد است ؛ گفتم اگر در آن نگاه آرمانی، پایگاه بسیج باید به این سطح برسد که کادر سازی برای انقلاب بکند مدرسه ی ما یعنی تمام مدرسه نه فقط بسیج آن ، از صدر تا ذیل خودش را موظف می داند که طلبه ها را برای نیاز های انقلاب تربیت کند.
- خب مدرسه ما در این زمینه چقدر موفق بوده؟
- توفیقات زیادی داشته است که طرح آن وقت مبسوطی را می طلبد، افاداتش خیلی بوده خصوصا به نسبت مدت زمانی که این فضا در مدرسه بوجود آمده. همه این ها را باید تبیین کردکه نگاه در بعد علمی چیست؟ نگاه در بعد تهذیبی چیست؟ و همینطور در ابعاد کارآمدی و بصیرت . وقتی شما می بینید مدیریت محترم مدرسه که می خواهند گزارش روند مدرسه را بدهد با همین بیان شروع می کند و مولفه هایی که مقام معظم رهبری (حفظه الله) مطرح فرموده اند را بیان می کنند و می گویند ما مبتنی بر این کار کردیم و برنامه ریختیم این یعنی این نگاه از ریشه و مرکزیت مدرسه در برنامه ریزی ها منظور شده و باید بدانیم این مزیت بزرگی برای مدرسه ما محسوب میشود
- یعنی خیلی ساده بخواهیم بگوییم، تمام مدرسه با روحیه ی بسیجی می خواهد اداره بشود ؟
بله بله، همینطور است
- ممکن است بفرمایید بسیج مدرسه در راستا اهداف کلی بسیج چه فعالیت هایی داشته است؟
- بطور کلی می شود گفت: ما احساس کردیم که اگر بخواهیم فکر بسیج را دنبال کنیم ، ابتدا باید تشکیلات صحیحی طراحی کنیم تا بسیج بتواندبه عنوان یک پایگاه آن اهداف را دنبال کند ، سپس یک تقسیم کار منطقی با ملاحظه مجموعه شرایط محیطی صورت بگیرد و در بستر آن تقسیم کار، فعالیت های مورد نظر ارائه گردد . از منظر دیگر از جمله کارهایی که در دستور کار بسیج مدرسه است یکی این است که بسیج ظرف رشد کار آمدی طلاب مدرسه است ، کارآمدی به عنوان یکی از آن چهار مولفه ای که حضرت آقا فرموده اند، البته بسیج یکی از آن ظرف هاست معاونت پژوهش هم یکی از آن ظرف هاست معاونت تهذیب هم هست ، دوم، تامین نیاز های بصیرتی طلاب است چه در بحث های مبنایی مثل ولایت فقیه و جریان شناسی و .. و چه تحلیل مسائل روز ، سوم ایجاد روحیه جهاد و شهادت است و .... هرچند این به این معنا نیست که مثلا کسی که در معاونت تهذیب فعالیت می کند بگوید من با این جنبه ها کاری ندارم ، نه ، اصلا مدرسه ی ما اینگونه بسته نشده نشده و در عین اینکه تقسیم کار مشخصی در آن صورت گرفته اما اجزای آن نسبت به همدیگر بی تفاوت نیستند
- در این مدت تغییراتی در بسیج مدرسه ی ما رخ داده که محسوس است و گویا که اخیرا هم تغییرات بسیاری در بسیج مدرسه رخ داده، لطفا برخی از این ها را بفرمایید که با آن ها آشنا شویم .
- من خیلی عقب بر نمی گردم اما همان طوری که اشاره کردم کار مهمی که ما سال گذشته در دستور کار خود قرار دادیم ایجاد یک تشکیلات منظم با تقسیم کار معلوم و کار های تفکیک شده بود، ما این را لازم می دانستیم و احساس می شد که بدون این اصلا نتوانیم فکر بسیح را دنبال کنیم همیشه باید سرو کله می زدیم با مشکلات ابتدایی یک برنامه ، مثلا سال گذشته در بسیج بیش از 50 نفر کادر داشتیم یا در اردوی راهیان نور 30 نفر درگیر کار بودند بیشتر هم میشد گسترش داد اما اقتضای سال گذشته همان بود ،
امسال هم تلاش کردیم از طرفی آسیب های گذشته را بر طرف کردیم و از طرف دیگر کار سال گذشته را ادامه دهیم و قدم بعدی را برداریم امسال سعی ما بر این است که کارهای بسیج عمدتا به واسطه خود طلبه ها اداره بشود لذا سال گذشته شورای بسیج ما 7-8 نفر بود اما امسال 20 نفر است کارها ریز تر شده ، واسطه ها و فاصله های کاذب را برداشتیم و بالاخره باید کار روی دوش خود بچه ها پیش برود و این در تامین مولفه هایی که در مبنای کار عرض شد بسیار کارساز است
اما از نظر کمیت و کیفیت برنامه ها همت بچه هایی که در کار هستند خیلی مهم و تعیین کننده است بنده این را عرض بکنم که بعضی دوستان از ما انتظار کار و فعالیت دارند ولی وقتی از خوشان کمک می خواهیم می گویند ما درس داریم ! نمی شود که دغدغه داشت اما بی تفاوت بود نمی شود که نیاز به رشد داشته باشیم اما در ظرف و بستر رشد قرار نگیریم نهایتا خروجی این خواهد شد که کارآمدی من طلبه رشد نخواهد کرد و فهم ما یک فهم خام و ناقص خواهد بود هیچ تحلیلی ارائه در مورد مسائل کشور ارائه نخواهیم داد الا این که ناقص خواهد بود اشکالات بالقوه و بالفعل مان شناخته نخواهد شد و بالاخره نظارت موثری ما را در مسیر رشد رصد نخواهد کرد
از دوستان و طلاب مدرسه انتظار می رود که با نگاه دیگری به کار و فعالیت بنگرند والا اینکه ما با عده محدودی کارهای محوله را انجام دهیم نه شدنی است و نه درست است ما هم مثل همه طلاب مدرسه محصلیم و تحصیل از تکالیف اهم ماست تکلیف را که نمی شود کنار گذاشت کما این که انجام این کارها هم جزو تکلیف است و این را هم نمی شود کنار گذاشت
بچه ها باید کار را از خودشان بدانند و فعالیت را در کنار درس مفید به حال خود ببینند، نمی شود که دوستی بیاید پیشنهادی بدهد بعد به او بگوییم خب این گوشه را شما بگیرید، بگوید من درس دارم ، پس به چه انگیزه ای این پیشنهاد مطرح شد؟ اگر دغدغه های مقام معظم رهبری را داریم باید بدانیم دغدغه های آقازمانی اجرا نمی شود که در صحنه حاضر نباشیم.
این را عرض کردم چون مهم است که افرادی که مسولیت دارند لازم است کار مقتضی را انجام بدهند و الا کار، ضعیف می شود یا کلا تعطیل می شود ، قبلا هم در مواردی که ما با انتقاداتی مواجه بودیم این گونه آسیب ها باعث شده بود که کار انجام نشود .مثلا کسی آمده بود می گفت من حاضرم بسیج را جارو بزنم به او مسولیتی دادیم رفت و دیگر بر نگشت ، یکبار دیدمش گفتم جارو نمی خواد بزنی بیا مسولیت خودت رو انجام بده، جارو ها رو خودمان می کشیم !
در مورد مسائل سیاسی جلساتی برای ارائه مبانی سیاسی در زمینه ولایت فقیه و جریان شناسی و ... در نظر داریم مصمم هم هستیم این جلسات برگزار شود در بعد فرهنگی در صددیم در قالب واحدی بنام فرق و ادیان که جدیدا ایجاد شده اطلاعات خوب و جامعی در مورد ادیان بزرگ ، عرفان های نوظهور و کاذب به بچه ها ارائه دهیم بخش دیگر در این بعد بخش نقد فیلم و پخش مستند است که این هم امسال ایجاد شده با یک افق دیدی که البته شروعش را امسال قرار دادیم و امیدواریم این دو کار اخیر هم پا بگیرد یعنی الگویی از آن شکل بگیرد و ان شاء الله مفید واقع شود برنامه هایی که در رابطه با روحیه شهادت طلبی و فرهنگ شهداست که در قالب برنامه های محفل انس با شهدا و زیارت مزار شهدا و دیدار جانبازان و ... برگزار می شود. (دیدار یکی از جانبازان قطع نخاعی رفته بودیم گفتیم خوش به سعادتتون گفت من که کاری نمی کنم صبح تا شب خوابیده ام؛ یعنی هنوز هم خودش را بدهکار انقلاب می داند ) دوست داریم ورزش صبحگاهی را بین بچه ها راه بیندازیم نشاط را بین بچه ها ببینیم رکود و خمودگی نداشته باشیم ، در برنامه ها پیاده روی کوه خضر را قصد داریم راه بیندازم در قالب تفکیک پایه ها و با همکاری مدیران پایه ها .اینها بخشی از برنامه هاست
- ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید آرزوی موفقیت برای شما و بسیج مدرسه داریم.
- خواهش می کنم بنده هم از زحمات شما تشکر می کنم. التماس دعا
